Jan Idsardi
Holwerd
Het is aangenaam warm in de kas. Samen met medewerker Jan Boonstra is Jan Idsardi bezig met het zeven van de een- en tweejarige stammen pootaardappelen, werk dat met de hand moet gebeuren. Jan voelt zich uitgerust en is klaar voor het nieuwe seizoen.
Neem alvast een kijkje
Bekijk alle 4 foto's
(het audioverhaal is te beluisteren in de media)
Het is aangenaam warm in de kas. Samen met medewerker Jan Boonstra is Jan Idsardi bezig met het zeven van de een- en tweejarige stammen pootaardappelen, werk dat met de hand moet gebeuren. Jan voelt zich uitgerust en is klaar voor het nieuwe seizoen. Vorige week zijn Wilma en hij net terug gekomen van hun reis naar Latijns-Amerika.
"Kan ik de heftruck even lenen?" Anco van der Bos staat in de deuropening. Hij is een van de maten van maatschap Van der Bos, met wie Jan een intensieve samenwerking heeft.
"Ja, dat is goed", zegt Jan. Hij denkt even na. Ze moeten iets vaker heen en weer lopen, maar het is te doen voor een middag. In de samenwerking proberen ze elkaar waar mogelijk tegemoet te komen. Hun machines zijn gezamenlijk bezit en ook doen ze veel werkzaamheden voor beide boerenbedrijven in één keer. Jan Boonstra zet nog even een paar pallets klaar, zodat Anco de heftruck mee kan nemen.
Even later hoort Jan een bestelbusje op het erf op komen. Hij gaat naar buiten. Mooi, de bestelde achttien pakken bietenzaad zijn er. Ongelooflijk, denkt Jan als hij ze in de schuur zet. Dat hieruit 1500 ton bieten groeien. Het is zoveel dat er in het najaar bijna een hele dag met vrachtwagens heen en weer gereden moet worden om ze naar de suikerfabriek te brengen.
Jan wrijft in zijn handen. Het is hier buiten een stuk frisser dan in de warme kas. Van hem mag de maitiid wel beginnen. Binnen twee maanden zullen ze al het pootgoed poten. Het staat om de drie jaar op hetzelfde perceel, in de tussentijd groeien er suikerbieten en gerst. Vanaf het voorjaar gaat alles weer groeien en bloeien. De gewassen, maar ook veertien hectare grasland dat bestemd is voor agrarisch natuurbeheer.
De chauffeur die het bietenzaad bracht, rijdt de dertiende-eeuwse kronkelende dijk op. Jans ogen kunnen het bestelbusje bijna tot het dorp volgen. Dat hier aan de dijk al 700 jaar voedsel uit de klei groeit: het is bijna een wonder. De bodem blijft maar geven, ieder jaar opnieuw, al generaties lang. In de ruilverkaveling in de tachtiger jaren van de vorige eeuw zijn veel percelen aan elkaar vastgemaakt. Van 25 werden het er vijf. Ja, de ruilverkaveling heeft hen toch allemaal veel voordeel gebracht.
"Tot morgen!", zegt Jan Boonstra uit het raampje van zijn auto. Jan steekt zijn hand op. Is het alweer zo laat? Hij gaat naar binnen. Als het eten bijna klaar is, komt Wilma thuis. Ze werkt als juriste en is meestal later klaar dan hij. Ze kunnen meteen aan tafel. "Hoe was jouw dag?"
(Beluister het audioverhaal naast de foto)
Dit verhaal is onderdeel van de route Bildtstars en Eigenheimers van Sense of Place
-
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
-
De bevrijding van Friesland 1
De bevrijding van Friesland 1
Nadat de geallieerde luchtlandingstroepen in september 1944 bij Arnhem waren verslagen duurde het nog tot maart 1945 voordat de geallieerden weer in het offensief gingen. Daarna ging het echter snel. De Duitse troepen in Gelderland en Overijssel waren ernstig verzwakt en de overmacht was groot. Gesteund door een effectief Fries verzet werd Friesland uiteindelijk in een hoog tempo bevrijd.
Begin april werd duidelijk dat de bevrijding van Friesland nabij was. Hoewel de provincie niet zoals andere delen van Nederland te kampen had gehad met een echte Hongerwinter, waren er wel grote tekorten aan bijna alles. En de terreur van de bezetter werd almaar groter. Hierdoor werd ook het verzet tegen de bezetter steeds sterker. De strijd tussen beide was begin 1945 harder dan ooit tevoren.
In Friesland waren de zogenoemde Knokploegen (KP) verantwoordelijk voor de meeste verzetsdaden. Maar er waren ook andere groepen. Op bevel van de Nederlandse regering in Londen werden al deze groepen samengevoegd in de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.). In Friesland gebeurde dit op 12 december 1944.
Met de N.B.S., in de volksmond aangeduid als de BS, kreeg het gewapende verzet een organisatie met een duidelijke structuur. Het was de bedoeling dat de N.B.S. ook een rol zou spelen bij de aanstaande bevrijding. Daartoe werden verzetsgroepen vanaf het najaar van 1944 voorzien van wapens. Deze werden vanuit de lucht gedropt. Op 8 april zond Radio Oranje de boodschap ‘De fles is leeg’ uit. Dit was het sein voor de NBS om 36 uur later te beginnen met de uitvoer van sabotageacties. Het doel was om het de Duitsers zo moeilijk mogelijk te maken om zich te verweren tegen de naderende geallieerde troepen.Dat deed het verzet door bruggen en spoorwegen onklaar te maken, vaarwegen te blokkeren en wegen te versperren. De reactie van de bezetter was meedogenloos. Als represaille werden op verschillende momenten en plekken nog tientallen gevangenen gefusilleerd.
Toen de Canadezen op 12 april Friesland eenmaal waren binnengetrokken werden zij uiterst effectief ondersteund door het Friese verzet. Doordat het uitstekend georganiseerd was kon het de Canadezen helpen om belangrijke bruggen in handen te krijgen, beschadigde bruggen te repareren en te adviseren over de meest gunstige route.
Op 18 april was de hele provincie met uitzondering van de Waddeneilanden bevrijd (deze werden eind mei en in juni bevrijd). In vergelijking met andere provincies is er in Friesland weinig gevochten. Over het algemeen werden de paar duizend Duitse troepen, die Friesland niet hadden kunnen ontvluchten, door de Canadezen relatief snel verslagen.
De commandant van de Royal Canadian Dragoons, Lieutenant Colonel Landell, prees de acties van het verzet door te stellen ´Friesland liberated herself´. Hoewel dat wellicht wat overtrokken is, hebben de acties van het Friese verzet zonder meer de bevrijding versneld. En het aantal slachtoffers aan geallieerde kant verminderd.
Bij confrontaties met Duitse troepen en hun Nederlandse handlangers verloren zeker 31 verzetsmensen hun leven. Aan geallieerde kant sneuvelden tenminste elf Canadezen en één Fransman. Bij de gevechten en beschietingen vielen ook tientallen burgerslachtoffers. Het aantal slachtoffers aan Duitse kant is niet bekend, maar vermoedelijk liep dat aantal in de honderden. Met 320 vernielde en 4000 beschadigde woningen en 80 vernielde bruggen was Friesland materieel de minst beschadigde provincie van Nederland.
