C. van der Schoot
Harlingen
Cornelis van der Schoot (1830-1895) komt oorspronkelijk uit Blokzijl. Hij vaart op een zogenaamd 'mattentjalkje'. In de winter snijden de mattenschippers biezen in de Kamper delta. Van dat gewas, met dunne stengels die wel drie meter hoog kunnen opg...
Neem alvast een kijkje
Cornelis van der Schoot (1830-1895) komt oorspronkelijk uit Blokzijl. Hij vaart op een zogenaamd 'mattentjalkje'. In de winter snijden de mattenschippers biezen in de Kamper delta. Van dat gewas, met dunne stengels die wel drie meter hoog kunnen opgroeien, kun je uitstekend stoelzittingen of vloermatten vlechten. Dat doen de schippers ’s winters, waarna ze de matten in het voorjaar uitventen. 's Zomers heeft Cornelis weer andere handel: dan verkoopt hij in Friesland fruit uit de omgeving van Olst en Wijhe. Zoon Jan laat het schippersleven aan zich voorbij gaan: hij wordt koopman en borstelmaker. In de binnenstad van Harlingen begint hij een handel in borstels, bezems, klompen en aanverwante artikelen. Eerst in een klein pand in de St. Jacobstraat, later op de Voorstraat en nog weer later hier op Noorderhaven 101.
In 1928 doet Jan de zaak over aan zijn zoons Cornelis en Steven. Zij beginnen met het importeren van chinamatten (karpetten van biezen met dessin). Hun winkel in behang en vloerbedekking zoals zeil en linoleum loopt zó goed, dat ze het buurpand Noorderhaven 99 kopen en daarna een fabriekje in Drogeham, met handweefgetouwen voor zogenoemde ‘papieren matten’. Die worden gemaakt van touw, gedraaid van papier. Na de Tweede Wereldoorlog gaan ze dat papiertouw zelf weven. Uiteindelijk zal de familie Van der Schoot nog tientallen jaren kokosmatten, lopers en tapijten produceren.
-
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
-
De bevrijding van Friesland 1
De bevrijding van Friesland 1
Nadat de geallieerde luchtlandingstroepen in september 1944 bij Arnhem waren verslagen duurde het nog tot maart 1945 voordat de geallieerden weer in het offensief gingen. Daarna ging het echter snel. De Duitse troepen in Gelderland en Overijssel waren ernstig verzwakt en de overmacht was groot. Gesteund door een effectief Fries verzet werd Friesland uiteindelijk in een hoog tempo bevrijd.
Begin april werd duidelijk dat de bevrijding van Friesland nabij was. Hoewel de provincie niet zoals andere delen van Nederland te kampen had gehad met een echte Hongerwinter, waren er wel grote tekorten aan bijna alles. En de terreur van de bezetter werd almaar groter. Hierdoor werd ook het verzet tegen de bezetter steeds sterker. De strijd tussen beide was begin 1945 harder dan ooit tevoren.
In Friesland waren de zogenoemde Knokploegen (KP) verantwoordelijk voor de meeste verzetsdaden. Maar er waren ook andere groepen. Op bevel van de Nederlandse regering in Londen werden al deze groepen samengevoegd in de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.). In Friesland gebeurde dit op 12 december 1944.
Met de N.B.S., in de volksmond aangeduid als de BS, kreeg het gewapende verzet een organisatie met een duidelijke structuur. Het was de bedoeling dat de N.B.S. ook een rol zou spelen bij de aanstaande bevrijding. Daartoe werden verzetsgroepen vanaf het najaar van 1944 voorzien van wapens. Deze werden vanuit de lucht gedropt. Op 8 april zond Radio Oranje de boodschap ‘De fles is leeg’ uit. Dit was het sein voor de NBS om 36 uur later te beginnen met de uitvoer van sabotageacties. Het doel was om het de Duitsers zo moeilijk mogelijk te maken om zich te verweren tegen de naderende geallieerde troepen.Dat deed het verzet door bruggen en spoorwegen onklaar te maken, vaarwegen te blokkeren en wegen te versperren. De reactie van de bezetter was meedogenloos. Als represaille werden op verschillende momenten en plekken nog tientallen gevangenen gefusilleerd.
Toen de Canadezen op 12 april Friesland eenmaal waren binnengetrokken werden zij uiterst effectief ondersteund door het Friese verzet. Doordat het uitstekend georganiseerd was kon het de Canadezen helpen om belangrijke bruggen in handen te krijgen, beschadigde bruggen te repareren en te adviseren over de meest gunstige route.
Op 18 april was de hele provincie met uitzondering van de Waddeneilanden bevrijd (deze werden eind mei en in juni bevrijd). In vergelijking met andere provincies is er in Friesland weinig gevochten. Over het algemeen werden de paar duizend Duitse troepen, die Friesland niet hadden kunnen ontvluchten, door de Canadezen relatief snel verslagen.
De commandant van de Royal Canadian Dragoons, Lieutenant Colonel Landell, prees de acties van het verzet door te stellen ´Friesland liberated herself´. Hoewel dat wellicht wat overtrokken is, hebben de acties van het Friese verzet zonder meer de bevrijding versneld. En het aantal slachtoffers aan geallieerde kant verminderd.
Bij confrontaties met Duitse troepen en hun Nederlandse handlangers verloren zeker 31 verzetsmensen hun leven. Aan geallieerde kant sneuvelden tenminste elf Canadezen en één Fransman. Bij de gevechten en beschietingen vielen ook tientallen burgerslachtoffers. Het aantal slachtoffers aan Duitse kant is niet bekend, maar vermoedelijk liep dat aantal in de honderden. Met 320 vernielde en 4000 beschadigde woningen en 80 vernielde bruggen was Friesland materieel de minst beschadigde provincie van Nederland.
