Elfstedenmonument Tegeltjesbrug Gytsjerk
Gytsjerk
Over het riviertje De Murk bij Gytsjerk vind je de bekende Tegeltjesbrug, hét Elfstedenmonument van Friesland.
Neem alvast een kijkje
Elfstedenmonument 'It Sil Heve' is ontworpen en gerealiseerd door beeldend kunstenaars Maree Blok en Bas Lugthart. Het is een populaire locatie om foto's te maken. Er is een kleine parkeerplaats aanwezig.
Laatste brug voor de finish
De Kanterlandse brug over De Murk is de laatste brug op de Elfstedenroute waar de schaatsers onderdoor rijden voordat zij aan de finish op de Bonke in Leeuwarden verschijnen. De brug is bedekt met duizenden handgemaakte tegeltjes, waarop in blauw glazuur de portretten zijn afgedrukt van schaatsers die ooit de Elfstedentocht hebben uitgereden. Zij zijn met foto, naam en jaartal vereeuwigd op het Elfstedenmonument.
Heroische namen
In de afgelopen eeuw zijn 16 tochten gereden, waarbij duizenden rijders de finish hebben gehaald. Van dichtbij ziet men al die duizenden portretten van schaatsers, van bekenden en onbekenden, van jong en oud, van vroeger en nu. Naast de heroïsche namen uit het verleden staan de helden van nu. Ook koning Willem-Alexander (die in 1986 meedeed onder de schuilnaam W.A. van Buren) heeft een tegeltje op de brug.
Vele namen worden één
De tegels zijn zo geselecteerd en aangebracht dat de duizenden kleine portretten samenvloeien tot één grote voorstelling. Op de zijkant van de brug verschijnt dan vaag het beeld van een groep schaatsers die in een lange sliert achter elkaar rijden. Hoe verder men zich van de brug verwijdert, hoe duidelijker de schaatsers te zien zijn.
It sil heve
Aan de straatkant van de burg zijn de woorden 'It Sil Heve' te lezen. Het waren de legendarische woorden waarmee in 1985 de eerste Elfstedentocht na 22 jaar werd aangekondigd.
Onthulling
In de zomer van 2001 is het eerste gedeelte van het Elfstedenmonument onthuld. Duizenden foto’s van Elfstedenrijders werden hiervoor opgestuurd. Na de onthulling hebben afgelopen jaren vele duizenden mensen uit binnen- en buitenland het monument bezocht, waaronder ook koning Willem-Alexander en Máxima.
Volgende tocht
De zuidzijde van het monument kan pas gerealiseerd worden na de eerst volgende Elfstedentocht. Iedere schaatser die de tocht uitrijdt kan dan weer zijn of haar schaatsfoto opsturen.
Doorvaarhoogte
Voor de watersporters onder ons: de Kanterlandse brug heeft een doorvaarhoogte van 2,5 m. Het is een vaste brug, dus alleen met een sloep, sup, kano of gestreken mast kun je er onder door.
Hier vind je Elfstedenmonument Tegeltjesbrug Gytsjerk
Weg tussen Gytsjerk en MiedumCanterlandswei
Gytsjerk Plan je route
vanaf jouw locatie
-
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
-
De bevrijding van Friesland 1
De bevrijding van Friesland 1
Nadat de geallieerde luchtlandingstroepen in september 1944 bij Arnhem waren verslagen duurde het nog tot maart 1945 voordat de geallieerden weer in het offensief gingen. Daarna ging het echter snel. De Duitse troepen in Gelderland en Overijssel waren ernstig verzwakt en de overmacht was groot. Gesteund door een effectief Fries verzet werd Friesland uiteindelijk in een hoog tempo bevrijd.
Begin april werd duidelijk dat de bevrijding van Friesland nabij was. Hoewel de provincie niet zoals andere delen van Nederland te kampen had gehad met een echte Hongerwinter, waren er wel grote tekorten aan bijna alles. En de terreur van de bezetter werd almaar groter. Hierdoor werd ook het verzet tegen de bezetter steeds sterker. De strijd tussen beide was begin 1945 harder dan ooit tevoren.
In Friesland waren de zogenoemde Knokploegen (KP) verantwoordelijk voor de meeste verzetsdaden. Maar er waren ook andere groepen. Op bevel van de Nederlandse regering in Londen werden al deze groepen samengevoegd in de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.). In Friesland gebeurde dit op 12 december 1944.
Met de N.B.S., in de volksmond aangeduid als de BS, kreeg het gewapende verzet een organisatie met een duidelijke structuur. Het was de bedoeling dat de N.B.S. ook een rol zou spelen bij de aanstaande bevrijding. Daartoe werden verzetsgroepen vanaf het najaar van 1944 voorzien van wapens. Deze werden vanuit de lucht gedropt. Op 8 april zond Radio Oranje de boodschap ‘De fles is leeg’ uit. Dit was het sein voor de NBS om 36 uur later te beginnen met de uitvoer van sabotageacties. Het doel was om het de Duitsers zo moeilijk mogelijk te maken om zich te verweren tegen de naderende geallieerde troepen.Dat deed het verzet door bruggen en spoorwegen onklaar te maken, vaarwegen te blokkeren en wegen te versperren. De reactie van de bezetter was meedogenloos. Als represaille werden op verschillende momenten en plekken nog tientallen gevangenen gefusilleerd.
Toen de Canadezen op 12 april Friesland eenmaal waren binnengetrokken werden zij uiterst effectief ondersteund door het Friese verzet. Doordat het uitstekend georganiseerd was kon het de Canadezen helpen om belangrijke bruggen in handen te krijgen, beschadigde bruggen te repareren en te adviseren over de meest gunstige route.
Op 18 april was de hele provincie met uitzondering van de Waddeneilanden bevrijd (deze werden eind mei en in juni bevrijd). In vergelijking met andere provincies is er in Friesland weinig gevochten. Over het algemeen werden de paar duizend Duitse troepen, die Friesland niet hadden kunnen ontvluchten, door de Canadezen relatief snel verslagen.
De commandant van de Royal Canadian Dragoons, Lieutenant Colonel Landell, prees de acties van het verzet door te stellen ´Friesland liberated herself´. Hoewel dat wellicht wat overtrokken is, hebben de acties van het Friese verzet zonder meer de bevrijding versneld. En het aantal slachtoffers aan geallieerde kant verminderd.
Bij confrontaties met Duitse troepen en hun Nederlandse handlangers verloren zeker 31 verzetsmensen hun leven. Aan geallieerde kant sneuvelden tenminste elf Canadezen en één Fransman. Bij de gevechten en beschietingen vielen ook tientallen burgerslachtoffers. Het aantal slachtoffers aan Duitse kant is niet bekend, maar vermoedelijk liep dat aantal in de honderden. Met 320 vernielde en 4000 beschadigde woningen en 80 vernielde bruggen was Friesland materieel de minst beschadigde provincie van Nederland.
