Dronryp (Dronrijp)
Dronryp
Het grootste dorp van de gemeente Waadhoeke, rijk aan historie. Het geboortedorp van onder andere Eise Jeltes Eisinga, beroemde amateur-astronoom, patriot en bouwer van het Eise Eisinga Planetarium. Naast cultureel erfgoed bruist het van de evenementen.
Neem alvast een kijkje
Bekijk alle 4 foto's
Dronryp is het grootste dorp in de gemeente Waadhoeke en ligt tussen het Van Harinxmakanaal en de snelweg A31 tussen Leeuwarden en Franeker. Even ten zuiden van het dorp ligt treinstation Hatsum aan de spoorlijn Leeuwarden-Harlingen Haven.
Lokaal spreekt men ook van 'De Ryp'. In 2021 telde het dorp 3.275 inwoners.De plaatsnaam verwijst naar de ligging langs een oever/rand (rijp) van een oud water. De plaats lag zo op een kwelderwal.
Dronryp is het geboortedorp van onder andere Eise Jeltes Eisinga, beroemde Nederlands amateur-astronoom, patriot en bouwer van het Eise Eisinga Planetarium. Het geboortehuis, voormalig woonhuis en zijn graf zijn te bezichtigen. Klik hier voor de fietsroute die het verhaal van Eise Eisinga beschrijft.
Lourens Alma Tadema is tevens in Dronrijp geboren. Sir Lawrence Alma-Tadema, was een Nederlands-Brits kunstschilder, die werkte volgens de academische traditie. Hij was een van de meest gerenommeerde schilders van het laat 19e-eeuwse Groot-Brittannië.
In juni is het dorp het middelpunt van de regio. Dan vindt het jaarlijkse dorpsfeest plaats. De Rypster Merke heeft de grootste kermis van Fryslân. In diezelfde maand vindt ook de uitvoering van het Iepenloftspul plaats. Muziekfestival Skots en Skeef is ook zeker een bezoek waard!
Dronryp heeft voorts een rijke historie. De Hearewei getuigt hier onder andere van. In totaal stonden in en rondom Dronryp 10 stinzen. Daarvan bestaat alleen Huize Schatzenburg nog. De stinzen zijn vroeger vaak afgebroken en vervangen door statige boerderijen.
Landhuis Schatzenburg (Eastryp 2) is omringd door grachten en een park. Het park is aangelegd rond 1840 en het ontwerp ervan is vermoedelijk van de bekende tuinarchitect Lucas Roodbaard. De tuin heeft mooie slingerpaden, vijvers en een boomgaard. Ook zijn er een moestuin en een romantisch parkbos. In 1990 is het park uitgebreid met het Van Beijmabos. Dit bos is ontworpen door Els van der Laan. U kunt de 3,5 hectare grote tuin alleen te bezichtigen tijdens de nationale monumentendag: de tweede zaterdag in september.
De Salviuskerk van Dronryp - ook wel d’ Alde Wite genoemd - stamt uit de 12e eeuw. Het is een bezienswaardig gebouw. In de kerk zit het oudste kerkorgel van Fryslân.
Een deel van Dronryp is aangemerkt als beschermd dorpsgezicht, een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Verder zijn er in het dorp enkele tientallen rijksmonumenten. Nabij het dorp staat een drietal poldermolens: De Puollen (1850), Kingmatille (1870) en de Hatsumermolen (1878).
Ontdek Dronrijp wandelend of per fiets. Steek ook zeker eens met het fietspontje Keimpetille over. Een unieke ervaring.
-
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
-
De bevrijding van Friesland 1
De bevrijding van Friesland 1
Nadat de geallieerde luchtlandingstroepen in september 1944 bij Arnhem waren verslagen duurde het nog tot maart 1945 voordat de geallieerden weer in het offensief gingen. Daarna ging het echter snel. De Duitse troepen in Gelderland en Overijssel waren ernstig verzwakt en de overmacht was groot. Gesteund door een effectief Fries verzet werd Friesland uiteindelijk in een hoog tempo bevrijd.
Begin april werd duidelijk dat de bevrijding van Friesland nabij was. Hoewel de provincie niet zoals andere delen van Nederland te kampen had gehad met een echte Hongerwinter, waren er wel grote tekorten aan bijna alles. En de terreur van de bezetter werd almaar groter. Hierdoor werd ook het verzet tegen de bezetter steeds sterker. De strijd tussen beide was begin 1945 harder dan ooit tevoren.
In Friesland waren de zogenoemde Knokploegen (KP) verantwoordelijk voor de meeste verzetsdaden. Maar er waren ook andere groepen. Op bevel van de Nederlandse regering in Londen werden al deze groepen samengevoegd in de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.). In Friesland gebeurde dit op 12 december 1944.
Met de N.B.S., in de volksmond aangeduid als de BS, kreeg het gewapende verzet een organisatie met een duidelijke structuur. Het was de bedoeling dat de N.B.S. ook een rol zou spelen bij de aanstaande bevrijding. Daartoe werden verzetsgroepen vanaf het najaar van 1944 voorzien van wapens. Deze werden vanuit de lucht gedropt. Op 8 april zond Radio Oranje de boodschap ‘De fles is leeg’ uit. Dit was het sein voor de NBS om 36 uur later te beginnen met de uitvoer van sabotageacties. Het doel was om het de Duitsers zo moeilijk mogelijk te maken om zich te verweren tegen de naderende geallieerde troepen.Dat deed het verzet door bruggen en spoorwegen onklaar te maken, vaarwegen te blokkeren en wegen te versperren. De reactie van de bezetter was meedogenloos. Als represaille werden op verschillende momenten en plekken nog tientallen gevangenen gefusilleerd.
Toen de Canadezen op 12 april Friesland eenmaal waren binnengetrokken werden zij uiterst effectief ondersteund door het Friese verzet. Doordat het uitstekend georganiseerd was kon het de Canadezen helpen om belangrijke bruggen in handen te krijgen, beschadigde bruggen te repareren en te adviseren over de meest gunstige route.
Op 18 april was de hele provincie met uitzondering van de Waddeneilanden bevrijd (deze werden eind mei en in juni bevrijd). In vergelijking met andere provincies is er in Friesland weinig gevochten. Over het algemeen werden de paar duizend Duitse troepen, die Friesland niet hadden kunnen ontvluchten, door de Canadezen relatief snel verslagen.
De commandant van de Royal Canadian Dragoons, Lieutenant Colonel Landell, prees de acties van het verzet door te stellen ´Friesland liberated herself´. Hoewel dat wellicht wat overtrokken is, hebben de acties van het Friese verzet zonder meer de bevrijding versneld. En het aantal slachtoffers aan geallieerde kant verminderd.
Bij confrontaties met Duitse troepen en hun Nederlandse handlangers verloren zeker 31 verzetsmensen hun leven. Aan geallieerde kant sneuvelden tenminste elf Canadezen en één Fransman. Bij de gevechten en beschietingen vielen ook tientallen burgerslachtoffers. Het aantal slachtoffers aan Duitse kant is niet bekend, maar vermoedelijk liep dat aantal in de honderden. Met 320 vernielde en 4000 beschadigde woningen en 80 vernielde bruggen was Friesland materieel de minst beschadigde provincie van Nederland.
