Standorte
-
Overnachten in Noardwest Fryslân
745 bis 768 von 1101 Ergebnisse
-
Jorwerd
Jorwerd
-
Koudum - Wolvetinte - Uitkijkplatform
Koudum - Wolvetinte - Uitkijkplatform
-
Kleine Bredeplaats 18
Kleine Bredeplaats 18
-
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Het Psychiatrisch Ziekenhuis (de PZ) in Franeker was en is een begrip in Friesland. Tijdens de bezetting moest het, naast de achthonderd eigen patiënten, ook bewoners van twee andere instellingen onderdak bieden. De bezetters hadden hun gebouwen gevorderd. Ook andere oorlogsslachtoffers, waaronder evacués uit Limburg, werden opgevangen en verzorgd. En was de TBC-afdeling een ideale plek voor onderduikers.
In de laatste oorlogsmaanden voorzien de keukens van het ziekenhuis al die mensen, en ook nog een groot deel van de Franeker bevolking, van eten.
In 1930 is ten westen van de stad een gloednieuwe en moderne huisvesting verrezen, Groot Lankum genaamd. Het oude onderkomen in de binnenstad (het “Binnengesticht”) blijft daarnaast ook in gebruik. De behandeling van psychiatrische aandoeningen staat nog in de kinderschoenen, medicijnen zijn er nog niet. Patiënten liggen de hele dag in bed, niets te doen.
Het ziekenhuis heeft een TBC-afdeling, die vanwege het besmettingsgevaar geïsoleerd is van de rest van het gebouw. Dat maakt het een perfecte onderduikplaats, de bezetter staat niet te trappelen om daar te controleren . . .
Het is februari 1943 als de Duitsers het Psychiatrisch Ziekenhuis Vogelenzang in Bennebroek vorderen. 369 Patiënten en 100 medewerkers moeten weg en worden met treinen naar Franeker overgebracht. De Franeker patiënten uit het Binnengesticht verhuizen naar de grote zolderverdieping van het nieuwe Groot Lankum, om plaats te maken voor de gasten. De ruimte is veel te krap, maar er is geen keuze.
Als de geallieerde opmars het zuiden van Nederland bereikt, stagneert het front en is vooral de provincie Limburg een tijdlang strijdgebied. Bewoners moeten worden geëvacueerd. In januari 1945 arriveert een trein vol mensen uit Roermond en omgeving na een barre reis verzwakt en hongerig in Franeker. Voordat ze kunnen worden ondergebracht bij gastgezinnen in de omliggende dorpen, worden ze door de medewerkers van de PZ verzorgd en van eten voorzien. Zieken worden opgenomen in het toch al overvolle ziekenhuis.
Alsof het allemaal nog niet moeilijk genoeg is, komen er op 27 maart 1945 ook nog eens 528 patiënten met hun verplegers van het Psychiatrisch Ziekenhuis Dennenoord uit Zuidlaren bij. De panden daar moeten op last van de bezetters op stel en sprong worden ontruimd, want er moet een Duits noodhospitaal in worden gevestigd. De keukens van de PZ moeten alle zeilen bijzetten om de vele monden te voeden. Gelukkig is men eerder al begonnen met het verbouwen van grote hoeveelheden groenten op de terreinen en worden er veertig varkens gehouden voor de vleesbehoefte. Boeren uit de omgeving leveren aardappelen en rapen. Per dag gaat er 3600 kilo aan aardappelen doorheen.
In de allerlaatste dagen voor de bevrijding van Franeker, die uiteindelijk op 15 april plaatsvindt, komt er nog een Duitse order om de PZ te ontruimen, om plaats te maken voor gewonde Duitse soldaten. Maar zover komt het niet meer, de Canadese bevrijders zijn al in aantocht en de bezetters vertrekken halsoverkop.
Een televisiedocumentaire van Omrop Fryslân (deels Friestalig) over de PZ in oorlogstijd ziet u hier.
-
Kunstwerk Feanwâldsterwâl | Baukje Venema
Kunstwerk Feanwâldsterwâl | Baukje Venema
Een kunstwerk van Baukje Venema. Deze foto laat de ijsbaan van Feanwâldsterwâl zien en is uit een reeks van kunstwerken die bij de ijsbanen van de Ijsbaankunstroute door heel Fryslân staan.
-
P.H. Kerstel
P.H. Kerstel
-
't Pannekoekschip Leeuwarden
't Pannekoekschip Leeuwarden
-
Kunstwerk Blessum | Hendrik Elings
Kunstwerk Blessum | Hendrik Elings
Een kunstwerk van Hendrik Elings. Dit schilderij laat de ijsbaan van Blessum zien en is uit een reeks van kunstwerken die bij de ijsbanen van de Ijsbaankunstroute door heel Fryslân staan.
-
Zoutsloot 135
Zoutsloot 135
-
Berltsum - vogelkijkscherm
Berltsum - vogelkijkscherm
-
TIP punt B&B Lyts Kanaän Mantgum
TIP punt B&B Lyts Kanaän Mantgum
-
De Deelen - De Turfhut - Vogelbeobachtungshütte
De Deelen - De Turfhut - Vogelbeobachtungshütte
-
Vier Leeuwen
Vier Leeuwen
-
VVV Grou
VVV Grou
-
Nij Wybranda
Nij Wybranda
Sofort buchbar
-
De Lytse Mar
De Lytse Mar
-
Twijzelermieden - Ald Dyk- heuvel
Twijzelermieden - Ald Dyk- heuvel
-
Scheepsvormen
Scheepsvormen
-
De Witte Klok
De Witte Klok
-
Alde Feanen - Ierdige Mar - Vogelkijkhut
Alde Feanen - Ierdige Mar - Vogelkijkhut
-
Hemdijk
Hemdijk
-
B&B Atelier 11
B&B Atelier 11
-
Burmania Beleef Boerderij
Burmania Beleef Boerderij
-
Het Bildt | streek
Het Bildt | streek
