De Duitsers en de mist
Blije
Boven op de dijk ziet u het wadden- en kweldergebied waar bemanningsleden van de Stirling van 7 juni 1942 zij geland met hun parachute.
Hier schon mal ein Vorgeschmack
(dit verhaal hoort bij de route Noarderleech van de Strijd om de Wadden)
Boven op de dijk ziet u het wadden- en kweldergebied waar bemanningsleden van de Stirling van 7 juni 1942 zij geland met hun parachute. Ook spoelden in het buitendijks gebied lichamen van bemanningsleden van vliegtuigen aan die in de Waddenzee en Noordzee terecht gekomen waren.
Ook ligt in de Waddenzee voor de kust het wrak van een Duitse Messerschmitt 109 die daar op 18 oktober 1943 neerkwam vanwege mist.
- Vliegtuig: Messerschmitt Bf 109 G-5
- Maandag 18 oktober 1943
- Serienummer: 27087, registratie: gelbe 1
- Onderdeel: 6./JG 3 Udet, Schiphol
- Bemanning: Hauptman Paul Stolte, 27 KIA
Gevonden vliegtuig
Dit vliegtuig werd pas 29 oktober gevonden door enkele vissers uit Ferwert. Het weer was op de 18e oktober plotseling slecht geworden. Door het slechte zicht en brandstofgebrek stortten die dag in Noord-Nederland 15 Duitse jagers neer.
De vliegtuigen van II./JG3 waren aan het begin van de middag van de vliegbasis Schiphol opgestegen voor een aanval op B24 bommenwerpers die voor een schijnaanval richting Duitsland vlogen. Net voor half twee raakten ze in gevecht met de bommenwerpers op 65 mijl ten noorden van Ameland. Na 10 minuten in gevecht gewikkeld te zijn gingen de bommenwerpers terug. De uiteengevallen groep jachtvliegtuigen zette daarop koers naar Schiphol. Geen van de vliegtuigen bereikte dat doel, vier van de vliegers kwamen om. Een collega van Stolte heeft gemeld dat tijdens de terugtocht laaghangende bewolking over het vasteland van Nederland trok. De Bf 109 van Lt. Schröder kwam neer in de Noordzee hij is nog steeds vermist. Vier kwamen neer bij Schokland, waaronder de opvolger van Stolte: Hptm. Sanneman. Ofw. Kloss storte in het IJsselmeer en kwam daarbij om. Drie maakten een noodlanding op Terschelling. Bij Deersum kwam Fw. Michaels om, hij werd begraven te Leeuwarden. Bij Folsgare maakte Uffz. Dehrmann een noodlanding en raakte daarbij gewond. Onder het vluchtschema van de 392 BG, één van de groepen die boven de Noordzee terugkeerden en contact met de vijand melden. Er werd geen claim voor een neergeschoten vliegtuig gemeld.
De schedel van Stolte
Het vliegtuig van Stolte is waarschijnlijk door gebrek aan brandstof en of desoriëntatie neergestort. Bij een luchtgevecht werden de droptanks afgeworpen zodat alleen de tank van een kleine 400 liter in het vliegtuig over was. Met de hulp van enkele Nederlanders, waaronder de vader van Bauke van der Heide, werd het lichaam van de piloot, dat nog in de cockpit zat, op een slikslee naar de kust gebracht. In een latere tijd is een schedel gevonden die zeer waarschijnlijk van de piloot was. Stolte (zie foto onder) werd eerst begraven te Amsterdam en later herbegraven op Ysselsteyn.
Glansrijke carrière bij de Luftwaffe
Stolte was een aas met 43 neergeschoten vliegtuigen op zijn naam, hij behaalde zijn overwinningen in de periode 21 maart 1941 tot 2 oktober 1943. Hij was geboren op 11 oktober 1916 en in januari 1940 zijn carrière bij de Luftwaffe begonnen. Op 7 april 1940 is hij gewond geraakt toen hij zijn vliegtuig moest verlaten boven Frankrijk. Hij is gevangen genomen en enkele maanden later teruggekeerd naar Duitsland. In januari 1942 werd hij als Staffelkapitän gestationeerd in Nederland bij JG1 op De Kooy. In oktober 1942 kwam hij van het oostfront weer naar Nederland bij JG3 op Schiphol. Hij werd op 1 juli 1943 bevorderd tot Hauptman. Zijn 41e overwinning was een B17 die op 27 september 1943 is neergestort bij Geefsweer in Groningen. Stolte moest een noodlanding maken op 5 km ten noordwesten van Marx? Hij raakte hierbij licht gewond. Op deze dag stortte in een polder bij Uithuizen de Bf 109 van Fritz Schwalbach van II./JG3 neer, hij is tot heden nog niet geborgen.Op 31 augustus 1943 is Stolte onderscheiden met het Deutsches kreuz in gold en op 13 september 1943 met het Ehrenpokal. Zijn 27e verjaardag vierde hij op 11 oktober 1943, enkele dagen later is hij gesneuveld.
-
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
-
De bevrijding van Friesland 1
De bevrijding van Friesland 1
Nadat de geallieerde luchtlandingstroepen in september 1944 bij Arnhem waren verslagen duurde het nog tot maart 1945 voordat de geallieerden weer in het offensief gingen. Daarna ging het echter snel. De Duitse troepen in Gelderland en Overijssel waren ernstig verzwakt en de overmacht was groot. Gesteund door een effectief Fries verzet werd Friesland uiteindelijk in een hoog tempo bevrijd.
Begin april werd duidelijk dat de bevrijding van Friesland nabij was. Hoewel de provincie niet zoals andere delen van Nederland te kampen had gehad met een echte Hongerwinter, waren er wel grote tekorten aan bijna alles. En de terreur van de bezetter werd almaar groter. Hierdoor werd ook het verzet tegen de bezetter steeds sterker. De strijd tussen beide was begin 1945 harder dan ooit tevoren.
In Friesland waren de zogenoemde Knokploegen (KP) verantwoordelijk voor de meeste verzetsdaden. Maar er waren ook andere groepen. Op bevel van de Nederlandse regering in Londen werden al deze groepen samengevoegd in de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.). In Friesland gebeurde dit op 12 december 1944.
Met de N.B.S., in de volksmond aangeduid als de BS, kreeg het gewapende verzet een organisatie met een duidelijke structuur. Het was de bedoeling dat de N.B.S. ook een rol zou spelen bij de aanstaande bevrijding. Daartoe werden verzetsgroepen vanaf het najaar van 1944 voorzien van wapens. Deze werden vanuit de lucht gedropt. Op 8 april zond Radio Oranje de boodschap ‘De fles is leeg’ uit. Dit was het sein voor de NBS om 36 uur later te beginnen met de uitvoer van sabotageacties. Het doel was om het de Duitsers zo moeilijk mogelijk te maken om zich te verweren tegen de naderende geallieerde troepen.Dat deed het verzet door bruggen en spoorwegen onklaar te maken, vaarwegen te blokkeren en wegen te versperren. De reactie van de bezetter was meedogenloos. Als represaille werden op verschillende momenten en plekken nog tientallen gevangenen gefusilleerd.
Toen de Canadezen op 12 april Friesland eenmaal waren binnengetrokken werden zij uiterst effectief ondersteund door het Friese verzet. Doordat het uitstekend georganiseerd was kon het de Canadezen helpen om belangrijke bruggen in handen te krijgen, beschadigde bruggen te repareren en te adviseren over de meest gunstige route.
Op 18 april was de hele provincie met uitzondering van de Waddeneilanden bevrijd (deze werden eind mei en in juni bevrijd). In vergelijking met andere provincies is er in Friesland weinig gevochten. Over het algemeen werden de paar duizend Duitse troepen, die Friesland niet hadden kunnen ontvluchten, door de Canadezen relatief snel verslagen.
De commandant van de Royal Canadian Dragoons, Lieutenant Colonel Landell, prees de acties van het verzet door te stellen ´Friesland liberated herself´. Hoewel dat wellicht wat overtrokken is, hebben de acties van het Friese verzet zonder meer de bevrijding versneld. En het aantal slachtoffers aan geallieerde kant verminderd.
Bij confrontaties met Duitse troepen en hun Nederlandse handlangers verloren zeker 31 verzetsmensen hun leven. Aan geallieerde kant sneuvelden tenminste elf Canadezen en één Fransman. Bij de gevechten en beschietingen vielen ook tientallen burgerslachtoffers. Het aantal slachtoffers aan Duitse kant is niet bekend, maar vermoedelijk liep dat aantal in de honderden. Met 320 vernielde en 4000 beschadigde woningen en 80 vernielde bruggen was Friesland materieel de minst beschadigde provincie van Nederland.
