Douwe en Hans Anema
Nes
De mobiel in zijn overall trilt. Douwe neemt op. “Kom je even?” klinkt de stem van zijn zoon Hans, die het bedrijf nog niet zo lang geleden heeft overgenomen. Wat zou er aan de hand zijn? “Ik kom er zo aan,” antwoordt hij.
Hier schon mal ein Vorgeschmack
(het audioverhaal is te beluisteren in de media)
De mobiel in zijn overall trilt. Douwe neemt op. “Kom je even?” klinkt de stem van zijn zoon Hans, die het bedrijf nog niet zo lang geleden heeft overgenomen. Wat zou er aan de hand zijn? “Ik kom er zo aan,” antwoordt hij. Een kievit vliegt op. Douwe stapt uit de trekker, verzet het nest met eieren en plaatst stokjes. Even later zit de moederkievit alweer te plak. Hij neemt het tafereel met een glimlach in zich op. Hij is gek op weidevogels, en alles wat met natuur te maken heeft.
Het is voorjaar. Insecten zoemen in de bloeiende granen, grassen en kruiden aan de rand van de akkers. Terwijl hij terug naar de boerderij rijdt, ziet hij hoe fietsers een foto maken van de bloemenpracht. Hij steekt zijn hand op. Optimaal boeren met de natuur, het kan best.
Hij passeert het perceel waar hij gister wat Anessa pootte. Het eigen gekweekte ras haalde helaas de markt niet, maar hij smaakt er niet minder lekker om. Vervolgens komt hij langs twee verlaten boerderijen. In zijn jeugd lagen er bijna dertig rondom het dorp, nu zijn er nog vijf over. “Je moet steeds meer doen voor minder”, had zijn vader hem ooit voorspeld. Die voorspelling was uitgekomen. Waar hijzelf nog ongeveer 15 hectare in zijn eentje deed, bewerkt Hans nu ongeveer 100 hectare. Samen met hem, broer Douwe jr. en een medewerker, maar toch. 70 hectare eigen land voor pootaardappelen, tarwe en bieten en nog eens dertig hectare pachtgrond voor pootaardappelen. Wat een productie!
De negentiende-eeuwse boerderij waar Hans met zijn gezin woont komt in zicht. Douwe parkeert op het erf. In de werkruimte zit Hans over papieren gebogen, met een frons die in de genen zit. Uitslagen van bodemmonsters zo te zien. “En?”, vraagt Douwe. “Niks ergs hoor. Het ziet er goed uit. Geen aardappelcysten in het verste perceel”, vertelt Hans. “Zullen we daar de knollen van de stamselectie poten?”
Douwe is het met hem eens, hoe gezonder de bodem, hoe beter het is voor de kwetsbare knolletjes. Misschien moeten ze maar helemaal overstappen op miniknollen uit de kas, die immers veel minder vatbaar zijn voor ziekte en minder arbeidsintensief zijn. Maar ja, ze zijn eigenwijs en willen de oude traditie van de stamselectie in ere houden.
“Pake!”, hoort Douwe achter zich. Hij woelt zijn kleinkinderen door de haren. “Wie wil er straks mee op de trekker naar de bloemen?”
(Beluister het audioverhaal naast de foto)
Dit verhaal is onderdeel van de route Bildtstars en Eigenheimers van Sense of Place
-
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
Ameland - Hollum - Dijk bij de Reeweg - Vogelkijkpunt
-
De bevrijding van Friesland 1
De bevrijding van Friesland 1
Nadat de geallieerde luchtlandingstroepen in september 1944 bij Arnhem waren verslagen duurde het nog tot maart 1945 voordat de geallieerden weer in het offensief gingen. Daarna ging het echter snel. De Duitse troepen in Gelderland en Overijssel waren ernstig verzwakt en de overmacht was groot. Gesteund door een effectief Fries verzet werd Friesland uiteindelijk in een hoog tempo bevrijd.
Begin april werd duidelijk dat de bevrijding van Friesland nabij was. Hoewel de provincie niet zoals andere delen van Nederland te kampen had gehad met een echte Hongerwinter, waren er wel grote tekorten aan bijna alles. En de terreur van de bezetter werd almaar groter. Hierdoor werd ook het verzet tegen de bezetter steeds sterker. De strijd tussen beide was begin 1945 harder dan ooit tevoren.
In Friesland waren de zogenoemde Knokploegen (KP) verantwoordelijk voor de meeste verzetsdaden. Maar er waren ook andere groepen. Op bevel van de Nederlandse regering in Londen werden al deze groepen samengevoegd in de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.). In Friesland gebeurde dit op 12 december 1944.
Met de N.B.S., in de volksmond aangeduid als de BS, kreeg het gewapende verzet een organisatie met een duidelijke structuur. Het was de bedoeling dat de N.B.S. ook een rol zou spelen bij de aanstaande bevrijding. Daartoe werden verzetsgroepen vanaf het najaar van 1944 voorzien van wapens. Deze werden vanuit de lucht gedropt. Op 8 april zond Radio Oranje de boodschap ‘De fles is leeg’ uit. Dit was het sein voor de NBS om 36 uur later te beginnen met de uitvoer van sabotageacties. Het doel was om het de Duitsers zo moeilijk mogelijk te maken om zich te verweren tegen de naderende geallieerde troepen.Dat deed het verzet door bruggen en spoorwegen onklaar te maken, vaarwegen te blokkeren en wegen te versperren. De reactie van de bezetter was meedogenloos. Als represaille werden op verschillende momenten en plekken nog tientallen gevangenen gefusilleerd.
Toen de Canadezen op 12 april Friesland eenmaal waren binnengetrokken werden zij uiterst effectief ondersteund door het Friese verzet. Doordat het uitstekend georganiseerd was kon het de Canadezen helpen om belangrijke bruggen in handen te krijgen, beschadigde bruggen te repareren en te adviseren over de meest gunstige route.
Op 18 april was de hele provincie met uitzondering van de Waddeneilanden bevrijd (deze werden eind mei en in juni bevrijd). In vergelijking met andere provincies is er in Friesland weinig gevochten. Over het algemeen werden de paar duizend Duitse troepen, die Friesland niet hadden kunnen ontvluchten, door de Canadezen relatief snel verslagen.
De commandant van de Royal Canadian Dragoons, Lieutenant Colonel Landell, prees de acties van het verzet door te stellen ´Friesland liberated herself´. Hoewel dat wellicht wat overtrokken is, hebben de acties van het Friese verzet zonder meer de bevrijding versneld. En het aantal slachtoffers aan geallieerde kant verminderd.
Bij confrontaties met Duitse troepen en hun Nederlandse handlangers verloren zeker 31 verzetsmensen hun leven. Aan geallieerde kant sneuvelden tenminste elf Canadezen en één Fransman. Bij de gevechten en beschietingen vielen ook tientallen burgerslachtoffers. Het aantal slachtoffers aan Duitse kant is niet bekend, maar vermoedelijk liep dat aantal in de honderden. Met 320 vernielde en 4000 beschadigde woningen en 80 vernielde bruggen was Friesland materieel de minst beschadigde provincie van Nederland.
